ارائه مدل انتخاب سبد سهام بهینه در بورس اوراق بهادار تهران با بکارگیری روش تصمیم گیری چند معیاره

انتخاب سبد سهام مطلوب و بهینه یکی از دغدغه های اصلی همه سرمایه گذاران اعم از حقیقی و حقوقی می باشد. مسئله انتخاب سهام شامل ایجاد سبد سهامی می شود که مطلوبیت سرمایه گذار را حداکثر سازد، از طرفی سرمایه گذاران به منظور اتخاذ تصمیم های سرمایه گذاری در شرایط متغیر بورس اوراق بهادار، نیازمند افزایش قابلیت و دقت مدل های مورد استفاده می باشند. مدل های بسیاری در رابطه با مسئله انتخاب سهام بکار گرفته شده اند که هر یک از آنها با محدودیت هایی روبرو بوده اند. این تحقیق با توجه به معیارهای موثر بر انتخاب سهام شرکت ها، با ترکیب روش های تصمیم گیری چندمعیاره ، مدلی را به منظور انتخاب سبد سهام بهینه در شرایط عدم قطعیت ارائه می کند. افزون بر این، مدل ارائه شده در این تحقیق، نیازها و الزامات سرمایه گذاران را از طریق تکنیک های قابل انعطاف برآورده می سازد. این پژوهش به روش کمی و با استفاده از تکنیک پیمایش و از طریق ابزار پرسشنامه انجام شد. جامعه آماری در این تحقیق شامل سه سطح بود، در سطح اول 50 شرکت فعال تر بورس اوراق بهادار تهران به منظور انتخاب سبد سهام مورد بررسی قرار گرفتند، سطح دوم جامعه مورد مطالعه، مدیران عامل شرکت های کارگزاری، سرمایه گذاری و خبرگان بودند که نظراتشان برای انتخاب و وزن دهی معیارها مورد استفاده قرار گرفت. سرمایه گذاران غیرحرفه ای حاضر در تالار بورس تهران نیز در سطح سوم جامعه مورد بررسی، جهت تعیین وزن معیارهای اصلی سرمایه گذاری (ریسک و بازده) انتخاب شدند. در این تحقیق ابتدا به منظور ارزیابی و رتبه بندی 50 شرکت برتر و انتخاب سهام برتر، قضاوت کارشناسان و رویکرد ترکیبی فرایند تحلیل سلسله مراتبی و تاپسیس بازه ای بکارگرفته شد. سپس از طریق امتیازات بدست آمده از تکنیک تاپسیس بازه ای تعداد سهام تحت مطالعه محدود شدند. داده های استخراج شده از صورت های مالی شرکت ها و گزارش های بورس از سالهای 88 تا 90 بصورت بازه ای در تکنیک تاپسیس بازه ای قرار گرفتند تا بطور مناسبی منعکس کننده نوسانات و عدم اطمینان جهان واقعی باشند. در مرحله بعد بهینه سازی بر اساس الگوی میانگین-نیم واریانس مارکویتز برای سه گروه از سرمایه گذاران ریسک گریز، ریسک پذیر و خنثی نسبت به ریسک انجام و سبدهای بهینه برای هر گروه تعیین شدند. سپس نتایج اجرای مدل های بهینه سازی برای هر سه گروه سرمایه گذار ارائه و سبدهای سهام متشکل از 15 سهم برای هر گروه تعیین شد. در انتها با در نظر گرفتن معیار شارپ، به بررسی عملکرد سبدهای سهام تشکیل شده پرداخته شد. نتایج بدست آمده نشان داد که هر سه سبد سرمایه گذاری بهتر از سبد بازار عمل کرده اند؛ همچنین مقایسه سبدهای سهام نشان داد زمانی که سرمایه گذاران ریسک بیشتری را متحمل می شوند بازده بیشتری بدست می آورند.